Contact gehouden

Brian houdt het skateboard als een schild voor zijn lichaam; in zijn linkerhand heeft hij een kapotte whiskyfles. Zijn rechtervuist, deels verborgen achter het board, omklemt een gekarteld, scherp ijsmes……. steekklaar. Met het puntje van het mes drukt hij op de bel van Antasgras nummer 45, bij van der Wielen. Pa, die net zijn warme prak naar binnen heeft, opent argeloos de deur……..en wordt overdonderd door een krachtige klap in zijn gezicht met de whiskyfles. Weerloos, ligt Pa, in de foetushouding, op zijn eigen deurmat, hevig bloedend uit neus en mond. De whiskyfles slingert Brian weg…. buigt zich over zijn slachtoffer en steekt hem vijf keer krachtig in zijn linker bovenlichaam.
Gegil van ma van der Wielen: ‘Brian, wat doe je, ….. stop, Brian, …. Brian, stop!’ …… Brian raakt verstoord door de komst van ma van der Wielen, stopt met steken, lijkt zich even af te vragen, waar hij mee bezig is en op het moment dat ma hem bij zijn arm pakt, rukt hij zich los en skate met een rotvaart de straat uit, in de richting van de Schie. Op het trottoir ligt naast de whiskyfles het bebloede mes. Pa bloedt hevig…hij kreunt.
Op donderdag 5 november 1997 om 01.30 uur wordt Brian gepakt. Binnen 5 uur na de aanslag. Zijn moeder, Samantha, weet de politie precies te vertellen waar hij te vinden is. Altijd als hij problemen heeft, maakt niet uit met wie , met haar, met haar vriend, met zijn eigen vrienden of met school, altijd gaat hij naar Leiden, naar verzorgingshuis ‘de Sleutels’; naar zijn oma.
Brian is nauwelijks te volgen door de rechercheurs die hem ondervragen; hij wisselt lange zwijgzame periodes af met het stamelen van onbegrijpelijke zinnen. Het lijkt alsof hij van het steken en slaan niets meer afweet. Ook geeft hij niet thuis als hem gevraagd wordt naar het tekeningetje achterop zijn skateboard: een man met baard en rokje, staand op een wolk. Ze zetten hem maar even een nachtje in een koelcel.
Pa van der Wielen komt er nog wonderbaarlijk ‘goed’ van af: neus en snijtanden gebroken; de steken in zijn bovenlichaam hebben geen vitaal lichaamsdeel geraakt. Binnen twee weken wordt hij ontslagen uit het ziekenhuis; alleen de blauwe plekken in zijn gezicht en het neusmaskertje herinneren aan die afschuwelijke 4e november. De angst voor zo’n aanslag uit het ongewisse zal hij nooit meer kwijt raken. Niet alleen hij trouwens, ook zijn vrouw en kinderen blijven angstig, vooral als er ’s avonds aangebeld wordt.
Samantha verdwijnt ruim drie jaar uit het straatbeeld, deels uit schaamte, deels uit angst; ze pendelt tussen haar moeder in Leiden en familie in Noord-Holland. Eind 2001 wordt ze uit het huis gezet waar ze met Brian woonde: ze betaalt een half jaar geen huur. In de zomer van 2002 wordt ze vermoord in een opvanghuis voor daklozen…..door een medebewoner, die denkt dat ze wel wat geld zal hebben…….……dat klopt ook: 15 euro…….alleen niet genoeg voor het shotje dat hij zo hard nodig heeft.
Brian wordt onderzocht op het Pieter Baan Centrum……diagnose: hij is schizofreen dus dat wordt tbs. Lang, heel lang………hij zit vast in een tbs-kliniek in Hoenderloo tot de zomer van 2009. Naar de begrafenis van zijn moeder mag hij nog wel …..in een geblindeerde, gepantserde boevenwagen met vier gewapende begeleiders. Ger, net als Brian geboren in 1978 en al bevriend met hem ‘’sinds de crêche’’, mag af en toe eens langs komen. Drie weken van te voren moet het bezoek gemeld worden; ook hoe lang Ger denkt te blijven, drie uur is het matje. Brian neemt al maandenlang trouw zijn medicijn (haloperidol). Vreemd, geestelijk maken die pillen stabiel, lichamelijk gaat hij er van trillen als een rietje. Zijn behandelaars schatten in dat hij nu geen gevaar is voor zichzelf en voor anderen. Als cadeautje mag hij in mei 2008 bij zijn vriend Ger in Rotterdam op bezoek. In de geblindeerde, gepantserde zwarte auto voor de deur zitten twee begeleiders/bewakers. Ook in de huiskamer bij Ger zitten twee begeleiders, een Surinaamse man van in de veertig en een Nederlandse jonge vrouw, halverwege de twintig. Beiden gewapend. De bewakers lijken wat moeite te hebben met hun rol. Ze moeten alert zijn maar ook weer niet alles willen zien, horen en volgen wat de jongens doen.
Na de herfst van 2008 krijgt Brian wat meer vrijheid. Hij woont het laatste halfjaar weer in Rotterdam. Begeleid wonen. Hem wordt weer geleerd zelfstandig te wonen na veertien jaar tbs behandeling in een van de maatschappij afgescheiden setting. Ook zal hij moeten werken. Eind 2008 werkt hij in de catering van een verzorgingshuis…een leerwerkplek. Hij heeft er naar zijn zin en de bewoners van het verzorgingshuis zijn blij met hem.
In de loop van 2007 zijn de heer en mevrouw van der Wielen gescheiden. Pa van der Wielen is hertrouwd en woont buiten de stad. Hij wil geen contact meer met zijn vrouw en zijn vijf prachtige kinderen.
Het kost maar liefst tweeëntachtig euro per maand om bij sportschool ‘Keep Fit’ te mogen trainen maar daar krijg je dan ook wat voor terug. Een groter functionaliteit op sportgebied is er niet te vinden in Rotterdam. Behalve de gebruikelijke fitness, zijn er lessen in boksen, yoga, tai-chi, pilatus en ook Zumba, Lambada en Salsa. Verder is er een zwembad, sauna, Turks bad en ook belangrijk: alles is lekker fris en schoon. Je wordt er vriendelijk ontvangen en gedag gezegd….er is een inpandige fietsenstalling en er zijn televisieschermen met videoclips (MTV) en sport op filmdoekgrootte.
Het meeste contact heb ik met receptioniste Shirley. Of het toeval, weet ik niet: ik ben mijn zwembril kwijt, geen grote handdoek bij me, heb mijn baseballpetje laten liggen, geen muntje bij me voor een kluisje, moet me laten inschrijven voor een incidentele cursus, steeds tref ik het dat Shirley mij mag helpen……. ondanks dat er zeker wel nog tien andere receptionistes werken.
Ze weet onderhand wel dat ik niet zo´n krachtpatser ben, als zo velen die hier komen….…yoga en zwemmen, daar kom ik eigenlijk voor….en telkens als ik langs de balie loop, herinnert ze me aan deze voorkeuren.
Als ik niet hoef te werken, ga ik zo vroeg mogelijk sporten. Deze ochtend loop ik om zeven uur de sportschool binnen…..
‘Er is nu nog geen Yoga hoor, meneer Drobema, vanavond pas om zes uur.’
‘Ja, Shirley, dat weet ik…..ik ga nu even lekker zwemmen en een beetje werken in de fitnessruimte.’ Een kleine jongeman loopt voor me uit en wacht even voor de lift. Hij kijkt me indringend aan en vraagt:
’U bent toch de vader van Mitchel?’
‘Neen,’ zeg ik, ’ik heb twee zonen, de een heet Ger, de ander Steven.’
Hij kent me, we zijn overburen geweest. Hij heet Bing…en ja, nu zie ik het ook, dat is de groot geworden kleine Bing, dat mannetje dat door zijn vier zusjes verwend en bemoederd werd.
Bing werkt op de sportschool, technische dienst.
Hij vertelt dat zijn zus hier ook werkt. Shirley, de dame achter de balie is zijn zus, de dame die altijd zo aardig is tegen me, is zeker vijftien jaar mijn overbuurmeisje geweest. Tot op heden heb ik dat nooit in haar gezien…..zij ook niet in mij……waarschijnlijk.
Ik ga naar Shirley en wij beiden zijn verbaasd. Ik flap er dan plompverloren onwillekeurig uit dat een vriend van mijn zoon Ger de moordaanslag op haar vader pleegde.
‘Brian?,’ zeggen ze allebei in koor.
‘Ja, Brian, hij heeft de afgelopen jaren in verschillende tbs-klinieken gezeten en mijn zoon Ger heeft steeds contact gehouden met hem.’
Stom! Had nooit over hem moeten beginnen……….maar het wàs geen keuze……..het was er uit voor ik er erg in had…..alsof ik het móést zeggen. We raken er alle drie van in de war. Oud zeer dat onnodig wordt opgerakeld. Slachtofferhulp hebben vader en moeder van de Wielen nooit gewild. Vader, moeder, de vier meiden en Bing zitten nog steeds met de waaromvraag. Waarom wilde Brian meneer van der Wielen afslachten? Vader van der Wielen schijnt ooit gezegd te hebben, dat de Samantha, Brians moeder een hoer is……...
Het klinkt bijna als een soort smeekbede van Shirley en Roy: zou je zoon er misschien achter kunnen komen wat Brian toen bezielde. Er straalt iets van hoop uit hun ogen als ze me dit vragen, alsof het bevrijdende antwoord nu nabij is.
Ger zoekt hem regelmatig op; ze fietsen, praten, rappen, maken muziek, doen een spelletje, eten af en toe bij elkaar. Brian is ontspannen als Ger hem naar het waarom van ‘van de Wielen’ vraagt. Hij weet het nog precies: van ‘een Schot op een vlot in de Rotte’ komt de opdracht van der Wielen te offeren ‘met een fles whisky en een ijsmes’; van der Wielen heeft een ‘kwade invloed op de straat’. Hij krijgt de opdracht, met exact de datum, de tijd en de moordwapens. ‘Genoeg zo,’ vindt Brian. ‘Niet meer aandringen dus,’ weet Ger.
De kinderen van der Wielen lijken niet blij met dit antwoord. Wraak voor ‘je moeder is een hoer’ had misschien beter in hun straatje gepast.